Ken de voorrangsregels op het water

De regels op het water worden bepaald door verschillende scheepvaartreglementen. De belangrijkste twee zijn het Binnenvaartpolitiereglement (BPR), en het Rijnvaartpolitiereglement (RPR). Op de meeste Nederlandse wateren geldt het BPR.

Voorrangsregels RPR

Het Rijnvaartpolitiereglement geldt op de Boven-Rijn, Beneden-Rijn, Pannerdensch Kanaal, Lek en Waal. Op deze vaarwegen is de belangrijkste regel dat elk klein schip (kleiner dan 20 meter) voorrang verleent aan een groot schip. Op deze regel is geen enkele uitzondering!

De reden dat de regel zo belangrijk is, is omdat deze afwijkt van het BPR. Let dus goed op als je met een klein schip op deze wateren gaat varen.

Voorrangsregels BPR

Op de vaarwegen waar het BPR geldt, is de belangrijkste regel: elk schip dat aan stuurboordzijde vaart krijgt voorrang. De grootte van een schip maakt hierbij niet uit. Om die reden wordt stuurboordwal varen (rechts varen) zo veel mogelijk aangeraden. Zo moet elk schip dat een betonde vaargeul wil doorkruisen, voorrang verlenen aan schepen die aan stuurboordzijde varen.

Buiten de betonde vaargeul, waar er geen sprake is van stuurboordzijde, geldt in de regel dat een klein schip voorrang verleent aan een groot schip. Een klein schip is een (recreatief) schip dat korter dan 20 meter is. Veerponten, passagiersschepen, sleep- en duwboten en vissersschepen die in bedrijf zijn, hebben namelijk de rechten van een groot schip. Ook als ze korter zijn dan 20 meter. Enkele uitzonderingen hierop kun je terugvinden in het BPR.

Kruisen en oversteken

Natuurlijk zijn er situaties waarin je als (klein) schip wél voorrang moet verlenen. Zo moet je als klein schip voorrang verlenen aan veerponten wanneer deze vertrekken, keren of oversteken. Ook moet je goed opletten wanneer je een betonde vaargeul wil doorkruisen. Dan ben jíj degene die voorrang moet verlenen aan elk schip dat stuurboordzijde vaart.

Vaar je als klein schip de haven uit? Dan moet je ook voorrang verlenen aan een groot schip.

Wil je als klein schip van een nevenvaarwater het hoofdvaarwater opvaren of oversteken? Dan moet je voorrang verlenen aan grote schepen op het hoofdvaarwater. Dit is een situatie die je bijvoorbeeld tegenkomt als je op de Loosdrechtse Plassen vaart en het Amsterdam-Rijnkanaal gaat oversteken.

Motor, spier en zeil

Een bekend geheugensteuntje voor de voorrangregels op het water is: “motor wijkt voor spier wijkt voor zeil”. Als je de voorrangregels wel eens hebt bestudeerd, ben je dit vast tegengekomen. Wat betekent dit precies?

De regel duidt op een situatie waarin niemand stuurboordwal vaart. Wanneer je een klein motorschip vaart, moet je voorrang verlenen aan een klein zeilend schip én boten die met spierkracht worden voortbewogen, zoals roeiboten. Als roeiboot heb je dus voorrang op een motorboot, maar moet je wijken voor een zeilboot.

Een zeilend schip krijgt zowel voorrang van motorboten en roeiboten. Let op: als je op een zeilboot vaart, maar je vaart op de motor, dan wordt je op dat moment geclassificeerd als motorboot!

Zeilschepen onderling

Voor zeilschepen onderling gelden twee regels. Een klein zeilschip met het zeil over stuurboord geeft voorrang aan een klein zeilschip met het zeil over bakboord. Wanneer beide schepen met het zeil over dezelfde boeg varen, dan moet het loefwaartse schip voorrang verlenen aan het lijwaartse schip.

Loefzijde is de scheepszijde waar de wind inkomt, de lijzijde ligt in de luwte van de wind. Deze regel wordt vaak afgekort naar “loef wijkt voor lij”.

Verkeersborden

Hoewel dit de standaardregels zijn, kan het zomaar zijn dat op jouw route een verkeersbord staat dat hiervan afwijkt. In zo’n situatie geldt de regel zoals het op het verkeersbord staat aangegeven. Op onze Vaarbewaarkaart kun je alle verkeerstekens op het water nalopen.

Waar precies welk scheepvaartreglement geldt, kun je zien op de kaart hieronder.

© Foto boven: Shutterstock