Varen op zee? Aan welke veiligheidseisen moet je voldoen?

publicatie:
06
-
08
-
2020
Varen op de Noordzee stelt andere eisen aan bemanning en schip dan varen op de binnenwateren. Lees

Op zee kun je te maken krijgen met zware weersomstandigheden, grote golfhoogtes, druk scheepvaartverkeer met grote beroepsvaart zoals tankers en containerschepen. Ook moet je rekening houden met drukke aanlooproutes naar de havens met aangewezen ankergebieden, verplichte meldingsplicht en aanlooproutes, windmolenparken en meer.

Waar moet je schip aan voldoen?

Waar je schip en bemanning aan moet voldoen is wettelijk geregeld in de Europese richtlijn pleziervaartuigen en de Wet pleziervaartuigen. Voor de beroepsvaart op zee zijn de richtlijnen vastgelegd in het SOLAS-verdrag (International Convention for the Safety of Life at Sea), waarin onder meer eisen zijn vastgelegd aan constructie, stabiliteit en veiligheidsmiddelen.

CE-certificaat boten

In de ‘Europese richtlijn pleziervaartuigen’ is het zogenoemde CE-certificaat omschreven. Dit zijn ontwerp categorieën die omschrijven waar een schip aan moet voldoen per vaarwater. 

  • Categorie A, Oceaan: ontworpen voor lange reizen waarbij de windkracht meer dan 8 op de schaal van Beaufort kan bedragen en de golfhoogte meer dan 4 meter kan zijn zonder dat het schip daardoor in de problemen kan komen, bijvoorbeeld op de oceanen.
  • Categorie B, Zee: ontworpen voor zeereizen tot windkracht 8 op de schaal van Beaufort en een golfhoogte van maximaal 4 meter, bijvoorbeeld op zee. 
  • Categorie C, Kust: ontworpen voor het varen in kustwateren, riviermondingen, baaien, meren en rivieren tot en met windkracht 6 op de schaal van Beaufort en een golfhoogte van maximaal 2 meter, bijvoorbeeld beperkte kustvaart. 
  • Categorie D, Beschut: ontworpen voor de vaart in beschutte wateren tot windkracht 4 op de schaal van Beaufort en een golfhoogte van zo’n 0.3 tot 0.5 meter, bijvoorbeeld binnenwateren.

We zetten hier de belangrijkste zaken op een rij:

Je schip en uitrusting:

Er zijn enkele belangrijke zaken m.b.t. de constructie van het schip waar je op moet letten voordat je de zee op gaat. 

  1. De stabiliteit van het schip. Is het schip stabiel genoeg of zelf oprichtend? Je kunt te maken krijgen met hoge golven, en dan heb je natuurlijk genoeg stabiliteit nodig, om kenteren te voorkomen. Veel zeiljachten in de CE-A-categorie zijn zelf oprichtend, d.w.z. dat zij bij kentering vanzelf weer rechtkomen. Bij motorjachten is dit niet altijd het geval. Check voor welke CE Categorie je schip is gecertificeerd. 
  2. Volledig afsluitbaar. Een boot die de zee op gaat moet volledig afsluitbaar zijn. Als dat niet het geval is zou het schip vol kunnen lopen, verliest het stabiliteit en kan uiteindelijk zinken. Dus, een goed afsluitbare kajuitingang, stevige en waterdichte ramen/patrijspoorten en dekluiken, afsluitbare bakskisten en een zelflozende kuip zijn geen luxe als je het grote water op gaat. 
  3. De technische eisen aan motor, brandstofvoorziening, elektrische inrichting en lenspomp zijn ook omschreven in de CE normering. Het moge duidelijk zijn dat je een goed onderhouden motor nodig hebt om veilig op zee te varen. Meer over motoronderhoud vind je in de brochure 'Motorstoring voorkomen'. Daarnaast zijn goed werkende navigatiemiddelen en navigatieverlichting erg belangrijk. 
  4. Het staand en lopend want én het bijbehorend beslag moeten in goede conditie verkeren. De brochure 'Een veilige tuigage' geeft tips voor controle en onderhoud.
  5. Een uitgebreide veiligheidsuitrusting. In de brochure ‘Veiligheid aan boord’ van Varen doe je Samen! geven we een advieslijst met veiligheidsmiddelen, gespecificeerd per vaargebied. 
Advieslijst met veiligheidsmiddelen en vaaruitrusting

Enkele belangrijke zaken om eruit te lichten zijn: 

  • Een reddingsvlot. Zorg dat deze groot genoeg is en voldoende ruimte biedt aan alle opvarenden. Ook is de plek waar het reddingsvlot wordt opgeborgen van belang. Aan dek, of aan de spiegel zijn de beste plek, je moet er in een noodsituatie snel bij kunnen. 
  • Een goed ankergerei is noodzakelijk op zee. Zorg dat dit in orde is, dus 2 ankers met voldoende ketting en lijn. 
  • Besteed zorg aan de brandbestrijding middelen. Brand aan boord is ernstig en op zee moet je dit zelf op kunnen lossen. Goede, gekeurde, brandblussers, branddekens e.d. zijn noodzakelijk. 
  • Overweeg om een z.g. ‘Grab bag’ klaar te zetten, een afgesloten waterdichte container of tas met essentiële veiligheidsmiddelen, waaronder een mobiele marifoon/telefoon/Epirb, EHBO-middelen etc. die bij een calamiteit direct meegenomen kan worden.

Vaardigheden en bemanning:

  • Zorg dat je als schipper genoeg vaardigheden en ervaring hebt om veilig op groot water te varen. Je moet de nodige navigatiekennis beheersen, de papieren van het schip op orde hebben o.a. bemanningslijst, logboek en eigendomspapieren van de boot. 
  • Weet wat je bemanning wel en niet kan, hou bijvoorbeeld rekening met zeeziekte, neem pillen mee hiertegen. 
  • Zorg voor genoeg proviand en water aan boord, goed passende en gekeurde reddingsvesten voor alle opvarenden en dat iedereen voorzien is van warme, waterdichte kleding. 

Er zijn in Nederland meerdere vaarscholen die gericht lesgeven voor varen op zee. Via o.a. de website van de HISWA Vereniging vind je een lijst van deze scholen. Leuk en leerzaam om je eigen vaardigheden te vergroten! 

De KNRM, een van de partners van ‘Varen doe je Samen!’, organiseert i.s.m. STC Calamiteitentrainingen voor zeezeilers en pleziervaart waar de belangrijkste zaken aan bod komen en getraind kan worden. Voor meer informatie kijk je op de website van STC-KNRM.

Training van STC-KNRM voor zeezeilers en pleziervaart

Op de website van ‘Varen doe je Samen!’ vind je de knooppuntinformatie over varen langs de Noordzee kust, erg handig om door te nemen. Uit brochure ‘Noordzeekust’ van VDJS. Ook vind je er een brochure over de nieuwe scheepvaartroutes langs de Nederlandse en Belgische kust.

Goede, veilige vaart!